پس از خلافت عمر، عثمان و علی، امویان حکومت کرده و پس از چندی ضعیف شدند، عباسیان یکی از دودمان‌های عرب حاکم بر امپراتوری اسلامی بودند. عباسیان به کمک ابومسلم خراسانی (بهزادان) و ایرانیان همیار او (سیاه جامگان)، خلافت را به دست آوردند اما بعد ابومسلم را کشتند و حکومتی ظالم تر از امویان به وجود آوردند. بعدها قیام‌هایی از جمله خیزش المقنع نیز علیه عباسیان صورت گرفت که سرکوب شد.
فهرست خلیفه‌ها (در بغداد و سامرا):
|
|
فرمانروا |
زندگی |
فرمانروایی |
|
1 |
ابوالعباس عبدالله خونریز |
727-754 |
750-754 |
|
2 |
ابوجعفر عبدالله المنصور |
714-775 |
754-775 |
|
3 |
ابوعبدالله محمد المهدی |
746-812 |
775-786 |
|
4 |
ابومحمد موسی الهادی |
766-787 |
786-787 |
|
5 |
ابوجعفر هارون الرشید |
766-809 |
787-809 |
|
6 |
ابوعبدالله محمد الامین |
787-814 |
809-814 |
|
7 |
ابوالعباس عبدالله المامون |
787-833 |
814-833 |
|
8 |
ابواسحاق محمد المعتصم بالله |
797-842 |
833-842 |
|
9 |
ابوجعفر هارون الواثق بالله |
812-847 |
842-847 |
|
10 |
ابوالفضل جعفر المتوکل علی الله |
821-862 |
847-862 |
|
11 |
ابوجعفر محمد المنتصر بالله |
837-862 |
862-862 |
|
12 |
ابوالعباس احمد المستعین بالله |
836-866 |
862-866 |
|
13 |
ابوعبد الله محمد المعتز بالله |
847-869 |
866-869 |
|
14 |
ابواسحاق محمد المهتدی بالله |
....-870 |
869-870 |
|
15 |
ابوالعباس احمد المعتمد علی الله |
844-893 |
870-893 |
|
16 |
ابوالعباس احمد المعتضد بالله |
857-902 |
893-902 |
|
17 |
ابواحمد علی المکتفی بالله |
878-908 |
902-908 |
|
18 |
ابوالفضل جعفر المقتدر بالله |
895-931 |
908-931 |
|
19 |
ابومنصور محمد القاهر بالله |
899-951 |
931-934 |
|
20 |
ابوالعباس محمد الراضی بالله |
910-941 |
934-980 |
|
21 |
ابواسحاق ابراهیم المتقی لله |
908-968 |
941-943 |
|
22 |
ابوالقاسم عبدالله المستکفی بالله |
905-950 |
945-946 |
|
23 |
ابوالقاسم الفضل المطیع لله |
914-975 |
946-974 |
|
24 |
ابوبکر عبدالکریم الطائع بالله |
932-1003 |
974-991 |
|
25 |
ابوالعباس احمد القادر بالله |
948-1031 |
991-1031 |
|
26 |
ابوجعفر عبدالله القائم بامر الله |
1001-1075 |
1031-1075 |
|
27 |
ابوالقاسم عبدالله المقتدی بامر الله |
1056-1094 |
1075-1094 |
|
28 |
ابوالعباس احمد المستظهر بالله |
1078-1118 |
1094-1118 |
|
29 |
ابوالمنصور الفضل المسترشد بالله |
1092-1135 |
1118-1135 |
|
30 |
ابوجعفر منصور الراشد بالله |
1109-1138 |
1135-1136 |
|
31 |
ابوعبدالله محمد المقتفی لامر الله |
1096-1160 |
1136-1160 |
|
32 |
ابوالمظفر یوسف المستنجد بالله |
1124-1171 |
1160-1171 |
|
33 |
ابومحمد الحسن المستضئ بامر الله |
1142-1180 |
1171-1180 |
|
34 |
ابوالعباس احمد الناصر لدین الله |
1158-1225 |
1180-1225 |
|
35 |
ابوالنصر محمد الظاهر بامر الله |
1176-1226 |
1225-1226 |
|
36 |
ابوجعفر منصور المسنتصر بالله |
1192-1243 |
1226-1243 |
|
37 |
ابواحمد عبد الله المستعصم بالله |
1213-1258 |
1243-1258 |
فهرست خلیفگان (در قاهره):
|
|
الحاکم |
الحیاة |
الحکم |
|
1 |
أبو القاسم أحمد المستنصر بالله |
....-1262 |
1261-1262 |
|
2 |
أبو العباس أحمد الحاکم بأمر الله |
....-1302 |
1268-1302 |
|
3 |
أبو الربیع سلیمان المستکفی بالله |
1285-1340 |
1302-1340 |
|
4 |
أبو إسحاق إبراهیم الواثق |
....-.... |
1340-1342 |
|
5 |
أبو العباس أحمد الحاکم بأمر الله |
....-1352 |
1342-1352 |
|
6 |
أبو الفتح أبو بکر المعتضد بالله |
....-1362 |
1352-1362 |
|
7 |
أبو عبد الله محمد المتوکل على الله |
....-1406 |
1362-1377 |
|
8 |
أبو یحی زکریاء المستعصم بالله |
....-.... |
1377-1377 |
|
7 |
أبو عبد الله محمد المتوکل على الله |
....-.... |
1377-1383 |
|
9 |
أبو حفص عمر الواثق بالله |
....-1386 |
1383-1386 |
|
8 |
أبو یحی زکریاء المستعصم بالله |
....-.... |
1386-1389 |
|
7 |
أبو عبد الله محمد المتوکل على الله |
....-.... |
1389-1406 |
|
10 |
أبو الفضل العباس المستعین بالله |
....-1430 |
1406-1412 |
|
11 |
أبو الفتح داود المعتضد بالله |
1380-1441 |
1412-1441 |
|
12 |
أبو الربیع سلیمان المستکفی بالله |
....-1450 |
1441-1450 |
|
13 |
أبو البقاء حمزة القائم بأمر الله |
....-1459 |
1450-1455 |
|
14 |
أبو المحاسن یوسف المستنجد بالله |
....-1479 |
1455-1479 |
|
15 |
أبو العز عبد العزیز المتوکل على الله |
1416-1498 |
1479-1498 |
|
16 |
أبو الصبر یعقوب المستمسک بالله |
....-1521 |
1498-1509 |
|
17 |
محمد المتوکل على الله |
....-1543 |
1509-1516 |
|
16 |
أبو الصبر یعقوب المستمسک بالله |
....-1521 |
1516-1517 |
امویان از دودمان‌های تاریخی اسلامی بودند. اینان برای نخستین بار خلافت را تبدیل به سلطنت موروثی کردند. این دودمان از قبیله قریش و از طایفه بنی‌امیه بودند. نخستین خلیفه اموی معاویه فرزند ابوسفیان و هند مشهور به جگرخوار به دلیل پاره کردن سینه و خوردن جگر حمزه)بود. او در زمان عمر خلیفه دوم فرمانروای شام گشت. در زمان خلافت عثمان که از خویشان او بود، قدرت بسیار زیادی پیدا کرد. با کشته شدن عثمان با علی بیعت نکرد و تا علی زنده بود با او بر سر خلافت مسلمانان جنگید. پس از کشته شدن علی در کوفه، به نبرد با حسن فرزند علی پرداخت و سرانجام خلافت را به چنگ آورد و شهر دمشق را پایتخت خود و خاندانش ساخت. او مردی دانا و آینده نگر بود.از او ویژگیهای خوب و بدی گفته شده؛ برای نمونه از ویژگیهای نیکش شکیباییش بود و از بدیهایش شکمبارگی‌اش. معاویه نخستین کسی بود که سیاست جانشینی پسر به جای پدر را در خلافت به راه انداخت. پس از او یزید پسرش خلیفه مسلمانان شد.ولی او دانایی و سیاست پدر را نداشت. از کارهای او نبرد با حسین فرزند علی و رویداد کربلا بود. همچنین تازش به مکه. دیندارترین خلیفه اموی عمر فرزند عبدالعزیز بود. واپسین خلیفه اموی مروان حمار (مروان خر!) بود که به دست یاران ابومسلم خراسانی کشته شد. فرمانروایانی بیش از اندازه عربگرا بودند. سختگیریهای آنان بر نژادها و اندیشه و آیینهای گوناگون مردم زیر ستم ایشان را به ستوه آورده بود که سرانجام پایه‌های لرزان فرمانرواییشان را فروریخت.
فهرست نام خلیفه‌های اموی:
|
|
فرمانروا |
زندگی |
فرمانروایی |
|
۱ |
معاویه بن ابی سفیان |
۶۰۶-۶۸۰ |
۶۶۲-۶۸۰ |
|
۲ |
یزید بن معاویه |
۶۴۶-۶۸۴ |
۶۸۰-۶۸۴ |
|
۳ |
معاویه بن یزید |
۶۶۴-۶۸۴ |
۶۸۴-۶۸۴ |
|
|
عبد الله بن الزبیر |
۶۲۳-۶۹۳ |
۶۸۴-۶۹۳ |
|
۴ |
مروان بن الحکم |
....-۶۸۵ |
۶۸۴-۶۸۵ |
|
۵ |
عبدالملک بن مروان |
۶۴۷-۷۰۵ |
۶۸۵-۷۰۵ |
|
۶ |
ولید بن عبد الملک |
....-۷۱۵ |
۷۰۵-۷۱۵ |
|
۷ |
سلیمان بن عبد الملک |
....-۷۱۸ |
۶۸۹-۷۱۸ |
|
۸ |
عمر بن عبدالعزیز |
۶۸۱-۷۲۰ |
۷۱۸-۷۲۰ |
|
۹ |
یزید بن عبدالملک |
۶۹۱-۷۲۴ |
۷۲۰-۷۲۴ |
|
۱۰ |
هشام بن عبدالملک |
۶۹۰-۷۴۳ |
۷۲۴-۷۴۳ |
|
۱۱ |
ولید بن یزید |
۷۰۹-۷۴۴ |
۷۴۳-۷۴۴ |
|
۱۲ |
یزید بن الولید |
....-۷۴۴ |
۷۴۴-۷۴۴ |
|
۱۳ |
ابراهیم بن الولید |
....-۷۵۰ |
۷۴۴-۷۴۵ |
|
۱۴ |
مروان بن محمد |
....-۷۵۰ |
۷۴۵-۷۵۰ |
خلفاء راشدین بعد از فوت محمد، مسلمانان آن زمان بر اساس شورا و انتخاب چهار تن از صحابه (یاران) محمد را که از نزدیکان وی بودند و در میان مسلمانان محبوبیت و اعتبار زیادی داشتند برای خلافت بعد از محمد بر جامعه نوبنیاد مسلمانان انتخاب کردند.این چهار تن که به خلفاء راشدین معروفند به ترتیب عبارتند از:
ابوبکر در سال ۵۷۳ میلادی ۳ سال بعد از «عام الفیل» در مکه متولد شدند. ایشان ۳ سال از محمد کوچک تر بودند. ایشان اولین کسی از مردان بالغ هستند که ایمان آورده ومسلمان شده‌اند.
مادرش فاطمه بنت اسد. داماد و پسر عموی رسول الله(ص). کنیتش «ابو الحسن» و «ابو السبّطین»، ایشان در سال ۶۰۰ میلادی در مکه متولد شدند. ایشان اولین نوجوانی هستند که به اسلام گرویدند
منابع