ققنوس ایران
ایران باستانققنوس ایران
ایران باستانساسانیان:
ساسانیان خاندان شاهنشاهی ایرانی در سالهای ۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی بودند. شاهنشاهان ساسانی که اصلیتشان از استان پارس بود بر بخش بزرگی از غرب قارهٔ آسیا چیرگی یافتند. پایتخت ساسانیان شهر تیسفون در نزدیکی بغداد در عراق امروزی بود. در آن زمان بغداد نام منطقهٔ کوچکی در نزدیکی تیسفون بود. خود نام «بغداد» یک نام ایرانی است که در زمان ساسانیان به آن منطقه نهاده شد.
تیسفون در سال ۶۵۱ به دست عربها تسخیر شد و به تاراج رفت. نام عربی تیسفون «مدائن» است. نام تیسفون به سریانی «ماحوزه» بود.
نام «ساسانیان» از «ساسان» میآید که آن هم نام پدربزرگ اردشیر پاپکان (پاپک = بابک = نام پدر اردشیر) پایه‌گذار خاندان ساسانیان است. ساسان متولی معبد آناهیتا در استخر فارس بود.
ساسانیان رفته‌رفته ناتوان شدند و دستگاه مذهبی زرتشتی در کار پادشاهی و کشورداری نفوذ بسیاری نمود تا جایی که در سده پنجم میلادی دیگر کنترل کشور و دربار بیشتر با موبدان بود تا شاهان.شاهنشاهی ساسانیان با تاختن عربها و ورود اسلام به ایران نابود شد،اگر چه فرزندان و خویشان ساسانیان سالها از مازندران تا فرارود به نبرد و ایستادگی در برابر عربهای مسلمان پرداختند.بازمانده خاندان ساسانی نیز به کشور چین پناه بردند.
(بر پایه سالنمای میلادی)
- ۲۴۳- پیرامون ۲۲۴: اردشیر اول (اردشیر بابکان)
- ۲۷۲- پ. ۳/۲۴۲: شاپوراول
- ۲۷۳-۲۷۲: هرمز اول
- ۲۷۶-۲۷۳: بهرام اول
- ۲۹۳-۲۷۶: بهرام دوم
- ۲۹۳: بهرام سوم
- ۳۰۲-۲۹۳: نرسه
- ۳۰۹-۳۰۲: هرمزدوم
- ۳۷۹-۳۰۹: شاپور دوم
- ۳۸۳-۳۷۹: اردشیر دوم
- ۳۸۸-۳۸۳: شاپور سوم
- ۳۹۹-۳۸۸: بهرام چهارم
- ۴۲0-۳۹۹: یزدگرد اول
- ۴۳8-۴۲0: بهرام پنجم (بهرام گور)
- ۴۵۷-۴۳8: یزدگرد دوم
- 457-459: هرمز سوم
- ۴۸۴-۴۵9: پیروز
- ۴۸۸-۴۸۴: بلاش
- ۴۹6-۴۸۸: قباد اول
- ۴۹۹-۴۹6: زاماسب
- ۵۳۱-۴۹۹: قباد اول (پادشاهی دوباره)
- ۵۷۹-۵۳۱: خسرو اول (خسرو انوشیروان)
- ۵۹۰-۵۷۹: هرمز چهارم
- ۵۹۱-۵۹۰: بهرام ششم
- ۶۲۸-۵۹۱: خسرو دوم (خسرو پرویز)
- ۶۲۸: قباد دوم
- ۶۳۰-۶۲۸: اردشیر سوم
- ۶۳۰: شهربراز
- ۶۳۱-۶۳۰: پوران
- ۶۳۲-۶۳۱: آزرمی دخت
- ۶۵۱-۶۳۲: یزدگرد ۳
منبع:
- شاهنشاهی ساسانی،تورج دریایی
ساسانیان در تاریخ کلاسیک ایران و منابع بومی:
پادشاهان ساسانی در شاهنامه از قرار زیرند:
۱- اردشیر بابکان،۲- شاپور پسر اردشیر،۳- اورمزدِ شاپور ،۴- بهرامِ اورمزد، ۵- بهرامِ بهرام، ۶- بهرام بهرامیان، ۷- نرسیِ بهرام، ۸- اورمزدِ نرسی، ۹- شاپورِ ذوالاکتاف، ۱۰- اردشیرِ نکوکار، ۱۱- شاپور پسر شاپور، ۱۲- بهرامِ شاپور، ۱۳- یزدگردِ شاپور، ۱۴- بهرامِ گور، ۱۵- یزدگرد پسر بهرام گور، ۱۶- هرمز، ۱۷- پیروزِ یزدگرد، ۱۸- بلاشِ پیروز، ۱۹- قباد، ۲۰- نوشین‌روان، ۲۱- هرمزد، ۲۲- خسرو پرویز، ۲۳- شیرویه، ۲۴- اردشیرِ شیروی، ۲۵- فرآیین(گراز)، ۲۶- پوران‌دخت، ۲۷- آزرم‌دخت، ۲۸- فرخ‌زاد، ۲۹- یزدگرد
شاهنامه فردوسی ج۳ و ج۴ تصحیح جیحونی، مصطفی نشر شاهنامه پژوهی
