پارس:

در جغرافیای دوره اسلامی به جغرافیایی منطقه جنوب ایران گفته می‌‌شده است که البته به مراتب بزرگتر از استان فعلی فارس بوده است و تمامی سواحل خلیج فارس، هرمزگان یزد، اصفهان و بخشی از کرمان را نیزدر بر می‌‌گرفته است در قدیم تمامی سواحل خلیج فارس و دریای عمان با نام بحر فارس یا دریای پارس شناخته می‌‌شده است. بر اساس آنچه درتقسیمات کتابهای دوره امپراتوری اسلامی (معجم البلدان و کتاب ابن حوقل، مقدسی، استخری و جغرافی نویسان اسلامی قرون وسطی،آمده است، ایالت یا اقلیم فارس جنوب ایران و سواحل خلیج فارس که در غرب آن خوزیه ( اهواز و بصره و آپالو (ابله)و در شرق آن مکران، کرمانیاو درشمال شرقی آن خراسان وجود داشت. عربهااین منطقه را اقلیم فارس و مردم این منطقه را فارسی می‌‌نامیدند. اما اروپاییان در تمام دوره‌های تاریخی همه اقلیم های ایرانی را پارس و پرسیا می‌‌نامیدند. فارسها قومی از نژاد آریایی هستند که با اسبها و دامهای خود بین دشت و کوهستان گرم سیری و سرد سیری می‌‌کردند. امپراتوری هخامنشی بر یکجانشینی این قوم تاثیر زیادی گذاشت پارتها و پارسها شیوه زنگی یکسانی داشتند و بهترین اسب سواران بودند به همین دلیل عربهاپس از فتح ایران به بهترین اسب سواران و چابک سوران فارس می‌‌گفتند آنها واژه فارس را جایگزین کلمه عربی جواد، خیل و خیول عربی کردند و امروزه فارس را مترادف با شوالیه و جنگجو نیز بکار می‌‌برند اروپاییان نیز کلمه پارتیزان را از همین ریشه پارتی و پارسی گرفته اند. یکی از معانی پارس اسب می‌‌باشد ایرانیان باستان لقب افراد را برحسب صفت اسب خود تعیین می‌‌کرده‌اند مانند سفید اسب، سه اسب پیر اسب زراسب و.... در دربار هخامنشی اسبهای تربیت یافته‌ای بوده است در سفر نامه فیثاغورس نادرترین نوع اسب جهان نامیده شده‌اند که به آنها پارسی می‌‌گفته اند. اروپائیان که جنوب ایران رابا کلمه پارس می‌‌شناختند همواره سرزمین ایران را پرس - پرسی و پرشیا می‌‌گفتند و این نام را البته بر کل سرزمین و فلات ایران نیزاطلاق می‌‌کردند همانطور که نام شهر مراکش را به کل سرزمین مغرب عربی و نام بندر موسمبیک را بر کل موزامبیک اعمال کردند.

• در شاهنامه نیز که 800 بار نام ایران برده شده است پارس - زابلستان- خراسان- کرمان - مکران - مازندران - طبرستان - و... نام ایالتهای ایران هستند.
• معادل پارس و پارسی در سایر زبانها :

• (در فهرست زیر در صورت لزوم راهنمای تلفظ داخل کمانک آمده).

• آذربایجانی: farsca / фарсҹа (فارسجا)
• اردو: فارسی
• ارمنی: պարսկերեն (پارسکِرِن)
• ازبکی: forsiy / форсий
• اسپانیایی: persa
• اسپرانتو: persa
• استونیایی: pärsi
• اسلواکی: perzština
• اسلوونی: perzijščina
• آسی: Персиаг (پِرسیاگ)
• آفریکانس: Persies
• آلبانیایی: persishte
• آلمانی: Persisch (پرزیش)
• امهاری / تیگرینیا: pärsiyaña
• اندونزیایی: bahasa Persia, bahasa Farisi
• انگلیسی Persian
• اوکرائینی: перська (پِرْسکا)
• اویغور: پارسچه / parsche
• ایتالیایی: persiano
• ایرلندی: Peirsis / Peirsis
• ایسلندی: persneska
• باسکی: persiaera
• برتونی: persianeg
• بلاروسی: пэрсыдзкая (پِرسیدزکایا)
• بلغاری: персийски (پِرسییْسکی)
• بنگالی: ফার্সি
• بوسنیایی: perzijski / перзијски (پِرزییْسکی)
• پرتغالی: persa
• پهلوی (پارسی میانه): پارسیک
• تاتاری: Farsíça (فارسیچه)
• تاگالوگ: Persiyano
• تایلندی: ภาษาเปอร์เซีย (پاساپِرسیا)
• ترکمنی: parsça / парсча (پارسچا)
• ترکی: Farsça (فارسچا)
• جونگخا: པར་ཤི་ཡན (پارسیان)
• چکی: perština (پِرشْتینا)
• چینی: 波斯语 (بوُسی-یو) / 波斯文 (بوُسی-وِن)
• خوسا: isi-Persia
• دانمارکی: persisk
• روسی: персидский (پِرْسیدْسکییْ)
• رومانیایی: persană
• زبان میانجی: persiano
• زولو: isiPheshiyani
• ژاپنی: ペルシア語 (پِروشیاگوُ)
• سندی: فارسی
• سوئدی: persiska (پِرشیسکا)
• سواحلی: kiajemi
• سومالیایی: faarisi
• صربی: персијски (پِرسییْسکی)
• عبری: פרסית (پارسیت)
• عربی: الفارسی -الفارسیّة
• فارسی تاجیکی: форсӣ (فارسی) / فارسی (fôrsī)
• فاروئی: persiskt
• فرانسوی: persan
• فریزی: Perzysk
• فنلاندی: persia
• قرقیزی: фарзча (فارزچا)
• کاتالان: persa
• کردی: Farsî
• کره‌ای: (پرئوسیائوو pereusiaeo)
• کروآتی: perzijski
• گالیک: persa
• گرجی: სპარსული (اِسپارسولی)
• گوئارانی: peysiañe'ẽ
• لائوسی: (پاساپوسیا pʰāsāpœ̄siya)
• لاتین: persice (تلفظ: پرسیکه -- در زبان لاتین «c» همیشه آوای «ک» دارد)
• لتلندی: persiešu
• لهستانی: perski
• لیتوانیایی: persų
• ماراتی: फ़ार्सी (فارسی)
• مالایی: bahasa Parsi
• مالتی: Persjan
• مجاری: perzsa
• مغولی: перс (پِرْس)
• مقدونی: персиски (پِرسیسکی)
• نپالی: पर्सियन (پارسیان)
• نروژی: persisk
• هلندی: Perzisch (پرزیس)
• هندی: फ़ार्सी (فارسی)
• ولزی: Persieg
• ولاپوک: Pärsänapük
• ویتنامی: tiếng Ba Tư
• یونانی: περσικά (پِرسیکا)
• ییدی: פּערסיש (پِرسیش) *

منبع:

• کتاب خلیج فارس نامی کهن تر از تاریخ.

محمد عجم 1383انتشارات پارت. مبحث پارس و نامهای ایران

Top of Form

Bottom of Form